İnternetin Tanımı

İnternet, birçok bilgisayar sistemi birbirine bağlı, dünya çapında yaygın ve sürekli büyüyen iletişim ağıdır. İnternetin bu özelliğinde ve sosyal medya kadar önemli platformlarla etkileşimi çok hızlı hale gelmektedir. Bu etkileşimler olumlu veya son derece olumsuz olabilir.

İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun, internette içerik, konum ve erişim sağlayıcıları aracılığıyla işlenen bazı suçlarla mücadele usul ve esaslarını düzenler. Yasadışı sitelere ve görsellere erişimin engellenmesi konusunu da bu kanun kapsamında açıklayacağız.

Erişim Engelleme

Alan adından erişimin engellenmesi, IP adresinden erişimin engellenmesi, içeriğe (URL) erişimin engellenmesi ve benzeri yöntemler kullanılarak erişimin engellenmesidir. Üç ayrı yöntem ile internette paylaşılan hukuka aykırı içeriklerle mücadele edilebilmektedir.

Genel olarak,

5651 sayılı Kanunda bir suç kataloğu belirlenmiş ve “bu suçlar için yasadışı sitelere ve görüntülere erişimin engelleneceği” belirtilmektedir. Karar hangi merci tarafından verilmiş olursa olsun, birazdan belirleteceğim suçların işlendiğine dair yeterli şüphe varsa bu karar verilecektir. Kanunda belirtilen katalog suçlar şunlardır:

-İntihara Yönlendirme,

-Çocukların cinsel istismarı,

-Uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma,

-Sağlık için tehlikeli madde temini,

-Müstehcenlik,

-Fuhuş,

-Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama,

-Atatürk aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar.

Ülkemizde yasa dışı internet sitelerine ve görsellere erişimin engellenmesine yönelik ifade özgürlüğünün ihlali kapsamında çok sayıda eleştiri yapıldı. Özellikle 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun ile Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’na verilen adli bir karar olmaksızın, sınırlı da olsa kapatma yetkisi, kamuoyunda büyük bir etki yaratmıştır.

Ülkemizde 15 Temmuz darbe girişimi sonucu girilen olağanüstü hâl süreci kapsamında TİB (Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı kapatılmış ve tüm yetkileri Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na devredilmiştir. Makam tarafından değiştirilmedi, bir idari makam kapatıldı, tüm yetkileri başka bir idari makama devredildi.

Yukarıda bahsedildiği üzere erişimin engellenmesi kararı, belirli durumlarda idari makam olan Bilgi Teknolojileri İletişim Kurumu başkanı tarafından verilebilir. Ancak, tüm suçlar için erişimi engelleme kararı verilemez. 5651 sayılı Kanunda bir suç kataloğu belirlenmiş ve bu suçlar için yasa dışı sitelere ve görüntülere erişimin engelleneceği belirtilmektedir. Karar hangi merci tarafından verilmiş olursa olsun, aşağıdaki suçların işlendiğine dair yeterli şüphe varsa bu karar verilecektir. Kanunda belirtilen katalog suçlar şunlardır:

-İntiharı yönetmek,

-Çocuklara yönelik cinsel istismar,

-Uyuşturucu ve uyarıcı kullanımının kolaylaştırılması,

-Sağlığa zararlı madde temini,

-Müstehcenlik,

-Fuhuş,

-Kumar oynamak için bir yer ve fırsat sağlamak ve

-25/7/1951 tarihli ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Kanununda yer alan suçlar

Erişimi Engelleme Kararı

Soruşturma aşamasında Sulh Ceza Hâkimi, kovuşturma aşamasında davaya bakan mahkeme tarafından sunulabilir. Ancak, gecikme itirazın olduğu hallerde ve sadece soruşturma aşamasında, Cumhuriyet Savcısı tarafından da erişimin engellenmesine karar verilebilir. Savcının erişimin engellenmesi kararının, Ceza Hakimine 24 saat içinde sunulması ve hâkimin en geç 24 saat içinde karar vermesi gerekmektedir. Koruma tedbiri olarak verilen erişimin engellenmesi kararları Ceza Muhakemesi Kanununa göre itiraz edilebilir.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı tarafından verilebilecek erişimin engellenmesine karar verilebilmesi için katalog suç teşkil eden yayınların içerik veya barındırma sağlayıcısının yurt dışında bulunması ya da içerik veya yer sağlayıcısı yurt içinde olsa dahi çocukların cinsel istismarı, müstehcenlik, fuhuş suçlarına ilişkin olması gerekmektedir.